In Nederland bestaan heel wat wetten en regels aangaande de fysieke leefomgeving, ofwel alles wat er buiten te zien, te beleven, te horen en zelfs te ruiken is. Al deze wet- en regelgeving is vanaf 2024 samengevoegd in de Omgevingswet. Wil je iets aan je fysieke leefomgeving veranderen en is hier een vergunning voor vereist of een melding van nodig? Wil je bijvoorbeeld een schuur neerzetten, je huis verbouwen of een werkplaats aan je bedrijfspand plaatsen? Dan krijg je met de Omgevingswet te maken. En hier lees je er alles over!
Waar staat de Omgevingswet voor?
De Omgevingswet is sinds 1 januari 2024 van kracht en heeft betrekking op iedereen die iets wil veranderen in zijn of haar leefomgeving. Denk aan het verbouwen van een huis, het bouwen van een bedrijfsloods of het organiseren van een evenement. Ook als anderen plannen hebben die invloed hebben op jouw leefomgeving, zoals de bouw van een garage door buren of een uitbreiding van een bedrijfspand in de buurt, kom je in aanraking met deze wet.
Met behulp van de Omgevingswet wordt bepaald welke veranderingen in de fysieke leefomgeving toegestaan mogen worden, waar meldingen over ingediend moet worden, welke vergunningen vereist zijn en waarvoor. Hiermee zou de leefbaarheid van ieder in de woon- en werkomgeving gebaat zijn.
Deze wet integreert en vervangt meer dan twintig bestaande wetten en honderden regelingen op het gebied van ruimte, wonen, infrastructuur, milieu en waterbeheer. Hiermee worden regels die betrekking hebben op de leefomgeving, zoals die voor natuur, milieu, bouw en wonen, gebundeld en vereenvoudigd. Het doel is om ervoor te zorgen dat onze leefomgeving gezond, veilig en prettig blijft voor alle Nederlandse inwoners, organisaties en bedrijven.
Wat verandert er met de Omgevingswet?
Het invoeren van de Omgevingswet brengt verschillende veranderingen met zich mee, zoals meer ruimte voor maatwerk door gemeenten, een meer samenhangende benadering van de leefomgeving en snellere besluitvorming door de overheid. Ook krijgen inwoners en bedrijven meer ruimte om mee te denken over plannen en projecten van de overheid.
Hieronder hebben we de veranderingen op een rijtje gezet:
- Dankzij de Omgevingswet kan de overheid sneller beslissingen nemen over de aanvragen.
- Voordat inwoners of bedrijven een project starten, kunnen zij vooraf de plannen bespreken met de gemeente. Op deze manier kan de gemeente vooraf controleren of de plannen voldoen aan de geldende regels en advies geven over eventuele aanpassingen.
- Gemeenten krijgen de mogelijkheid om één omgevingsplan op te stellen waarin regels worden gesteld voor de fysieke leefomgeving. Dit vervangt verschillende bestaande plannen, zoals het bestemmingsplan, het milieuplan en delen van de bouwverordening. De plannen worden hierdoor niet meer tot in detail vastgelegd en krijgen inwoners en bedrijven meer speelruimte om eigen plannen te ontwikkelen.
- Gemeenten krijgen nu de ruimte om regels af te stemmen op lokale behoeften, wensen en omstandigheden. Zo kunnen zij maatwerkoplossingen bieden.
- De overheid kan nu beter rekening houden met alle aspecten van de leefomgeving en bekijkt bijvoorbeeld gelijktijdig onderwerpen als energie, duurzaamheid en sociale impact.
- Men die in een gebied woont en werkt krijgt meer ruimte om mee te denken over en deel te nemen aan de plannen en projecten van de overheid. Zo kunnen inwoners bijvoorbeeld participeren aan grote bouwprojecten door mee te denken met de overheid en ontwikkelaars.
Waar bestaat de Omgevingswet uit?
Aangezien de Omgevingswet in plaats kwam voor de losse wet- en regelgevingen omtrent de fysieke leefomgeving, staat die niet op zichzelf. De wet omvat ook enkele andere verwante reglementen die het recht inkaderen en nader specificeren.
- Omgevingswet
De Omgevingswet specificeert het recht binnen de fysieke leefomgeving. Hieronder valt het wonen, leven, bouwen, ruimtelijke ordening, water, natuur en milieu. - Omgevingsbesluit
Het Omgevingsbesluit omvat voorschriften met betrekking tot de verantwoordelijke instantie voor omgevingsvergunningen, procedures, protocollen, handhaving, uitvoering, en het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het DSO is een digitale kennisbank die alle relevante informatie over de fysieke leefomgeving beschikbaar stelt. - Besluit kwaliteit leefomgeving
Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) bevat voorschriften met betrekking tot omgevingswaarden, instructies, beoordelingen en monitoring. Dit besluit is van toepassing op het Rijk en op de decentrale overheden. - Besluit activiteiten leefomgeving
Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) omvat algemene regels voor allerlei activiteiten in de fysieke leefomgeving, inclusief milieubelastende activiteiten. Het is van toepassing op iedereen die actief is in de fysieke leefomgeving, zoals burgers, bedrijven en overheidsinstanties. - Besluit bouwwerken leefomgeving
Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bevat algemene voorschriften met betrekking tot bouwen, gebruik, staat en sloop van bouwwerken, evenals regels voor veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid van bouwwerken. - Omgevingsregeling
De Omgevingsregeling omvat hoofdzakelijk technische en administratieve voorschriften, zoals aanvraagvereisten, meet- en rekenmethoden en financiële bepalingen. Deze regeling is de ministeriële regeling die samenhangt met de Omgevingswet en voortbouwt op het Omgevingsbesluit, Bkl, Bal en Bbl. Het is van toepassing op iedereen die actief is in de fysieke leefomgeving, inclusief burgers, bedrijven en overheidsinstanties. - Digitaal Stelsel Omgevingswet
Zoals hierboven gezegd, is het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) een digitale kennisbank waarin alle relevante informatie over de fysieke omgeving te vinden is. Het bestaat mede uit lokale overheidssystemen en uit onderdelen van landelijke voorzieningen (DSO-LV). Hieronder valt ook het Omgevingsloket.
Omgevingsloket
Het Omgevingsloket is een centraal punt waar burgers, bedrijven en overheden terecht kunnen voor het indienen van aanvragen, het raadplegen van informatie en het volgen van gestarte procedures. Het is een onderdeel van de landelijke voorziening van het DSO en fungeert als een platform waar initiatiefnemers en belanghebbenden snel inzicht kunnen krijgen in de geldende regelgeving binnen de Omgevingswet. Hier kunnen burgers:
- Vergunningen aanvragen, meldingen doen en informatie verstrekken.
- Controleren welke regels van toepassing zijn op een specifieke locatie. Dit omvat onder andere omgevingsvisies, -verordeningen en -plannen, projectbesluiten en programma's. De omgevingsdocumenten in het DSO dienen hiervoor als basis.
- Informatie vinden over de kwaliteit van de leefomgeving, zoals gegevens over water- en luchtkwaliteit en geluidsniveaus. Deze tool is momenteel in ontwikkeling en zal op den duur beschikbaar worden.
Het Omgevingsloket vervangt meerdere bestaande loketten, waaronder ruimtelijkeplannen.nl, Omgevingsloket online (OLO), Activiteitenbesluit Internet Module (AIM), en het Meldpunt Bodemkwaliteit.
Naleving van de Omgevingswet
Wanneer een burger of bedrijf de regels van de Omgevingswet niet naleeft, kan de overheid handhavingsinstrumenten inzetten. Hiervoor zijn verschillende instrumenten voorhanden:
- Last onder dwangsom
Bij last onder dwangsom krijgt de overtreder een dwangsom opgelegd als stimulans om de overtreding te herstellen of te beëindigen. Als de overtreding voortduurt, moet de overtreder de dwangsom betalen. - Last onder bestuursdwang
Als de overtreder de overtreding niet vrijwillig beëindigt binnen een gestelde termijn, kan de overheid zelf ingrijpen om de situatie te herstellen. De kosten hiervan kunnen verhaald worden op de overtreder. - Bestuurlijke boete
De bestuurlijke boete is een strafrechtelijke sanctie die het bestuursorgaan oplegt aan de overtreder. Het is bedoeld als bestraffende maatregel en heeft een preventieve werking. De overtreder kan bezwaar maken bij het bestuursorgaan en in beroep gaan bij de bestuursrechter. - Bestuurlijke strafbeschikking
De bestuurlijk strafbeschikking wordt gebruikt voor minder ernstige overtredingen en wordt opgelegd door instanties met een publieke taak. Het staat in het Wetboek van Strafvordering en is een snelle manier om een straf op te leggen zonder tussenkomst van de rechter. - Strafbaarstelling op grond van de Wet op de economische delicten (Wed)
Hierbij worden overtredingen van voorschriften strafbaar gesteld. Het Openbaar Ministerie vervolgt overtreders en de straf wordt opgelegd door de strafrechter. Dit wordt voornamelijk toegepast bij milieuovertredingen.
Contact
Ben je bezig met het zoeken naar een (nieuwe) baan als Timmerman en heb je op TimmermanVacature.nl één of meerdere vacatures gevonden waar je op wilt solliciteren maar nog vragen over hebt, of heb je na het lezen van dit artikel nog vragen en/of opmerkingen? Gebruik dan onderstaand contactformulier om je vragen te stellen en wij nemen z.s.m. contact met je op.